Engelli bireylerin zorlu yaşam şartlarını daha konforlu hale getirebilmek için devreye alınan 2023 engelli hakları uygulamaları 5378 sayılı Engelli Hakları Kanunuyla koruma altına alınmıştır. Yasa haricinde sosyal yardım kurum ve kuruluşları veya dernekler tarafından desteklenen bireyler engellilik oranlarına göre değerlendirilir.
- “Özel gereksinimli birey kartı” sahibi engel oranı %40 ve üzerinde olan yetişkinler ve engelli raporu olan çocuklar dönemsel olarak sunulan desteklerden faydalanabilirler.
- Ağır engelli bireylerin kimlik kartında yer alan “refakatli” ibaresi, hak ve indirimler konusunda belirleyicidir.
Engelli hakları, yerel yönetimler tarafından verilen indirimler ve bu imkânların oranları engelli kimlik kartı, nüfus cüzdanına işlenmiş engelli bilgileri ve resmi kurumlardan alınmış sağlık kurulu raporuyla hak edilir.
Engelli Oranları
Bir kişinin resmi olarak engelli sayılabilmesi için sağlık muayenesinden geçmesi gerekir. Muayene sonrasında kişiye sağlık raporu verilir ve vücudunun yüzde kaçında engel durumunun olduğu belirtilir.
Buna göre sağlık raporuna göre engellilik oranları şöyledir:
- Toplamda 3 tip engelli oranı oluşturulur.
- Çalışma yeteneğini %80 oranlarında kaybeden kişiler 1. dereceden engelli olarak kabul edilir.
- Çalışma yeteneğini %60 oranlarında kaybeden kişiler 2. dereceden engelli olarak kabul edilir.
- Çalışma yeteneğini %40 oranlarında kaybeden kişiler 3. dereceden engelli olarak kabul edilir.
Bu engellilik oranlarına göre kişilere belirli haklar sunulur. Gelir Vergisi Kanunu kapsamınca engelli hakları her yıl güncellenir.
2023 Engelli Vatandaşların Hakları
Engelli vatandaşlar hayattan soyutlanmanın aksine çeşitli haklar ile hayata dahil olmaları için çalışmalar yürütülür. Sağlık, eğitim gibi temel ihtiyaçlar başta olmak üzere engelliler için haklar düzenlenir.
2023 Yılı yeni engelli hakları şu şekildedir:
- Erken Emeklilik Hakkı
- Kurumsal Alanlarda İndirimler
- Kamusal Alanlarda İndirimler
- Engelli Aylığı
- Muhtaç Aylığı
- Evde Bakım Hizmeti
- Gelir Vergisi İndirimi
- ÖTV İndirimi
- Özel Araç ve Gereçlerde KDV İndirimi
- MTV İndirimi
- Emlak Vergisi İndirimi
- İthal Araç ve Gereçlerde Gümrük Vergisi İndirimi
- Engelli Kimlik Kartı
- Su İndirimi
- Elektrik Yardım Desteği
- Toplu Taşıma İndirimi
- Devlet Demir Yolları İndirimi
- Kredi Yurtlar Kurumu İndirimi
- Devlet Tiyatroları Engelli İndirimi
- Müze ve Ören Yerlerine Giriş İndirimi
- Milli Parklar ve Tabiat Giriş İndirimi
- Şehirler Arası Otobüs İndirimi
- THY Engelli İndirimi
- İletişim Engelli İndirimi
- İnternet Engelli indirimi
- EKPSS Hakkı
- Özel Eğitim Hakları (Özel Gereksinim)
Tüm bunlar gibi çeşitli alanlarda ortaya koyulan haklar belirli kurallar dahilinde engellilere sunularak hayat kalitelerinin arttırılması sağlanır.